Những sai lầm cần tránh khi học tiếng Anh tại nhà

Học tiếng Anh tại nhà đã trở thành xu hướng được nhiều phụ huynh lựa chọn nhờ sự linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách tổ chức việc học này một cách khoa học và hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những sai lầm cần tránh khi học tiếng Anh tại nhà, đồng thời đưa ra giải pháp giúp việc học trở nên bài bản, tích cực và hiệu quả hơn.

1. Không xác định rõ mục tiêu học tập

Một trong những sai lầm lớn nhất khi học tiếng Anh tại nhà là không có mục tiêu rõ ràng. Nhiều gia đình cho con học theo cảm tính, thấy tài liệu hay thì tải về, thấy bạn bè giới thiệu app thì cài đặt, nhưng không biết rõ con đang cần gì, đang học đến đâu và cần đạt mục tiêu gì sau một khoảng thời gian.

Việc học tiếng Anh không mục tiêu sẽ dẫn đến:

• Học rời rạc, thiếu hệ thống, không có định hướng cụ thể.
• Dễ mất động lực vì không thấy sự tiến bộ.
• Học lan man, làm mất thời gian nhưng hiệu quả thấp.

Giải pháp: Trước khi bắt đầu, phụ huynh nên đặt ra câu hỏi: “Mục tiêu học tiếng Anh của con là gì?” - Giao tiếp cơ bản, phát âm chuẩn, mở rộng từ vựng hay theo kịp chương trình học ở trường? Từ đó, lên lộ trình học phù hợp theo tuần, tháng, quý. Mỗi giai đoạn nên có điểm đánh giá tiến độ để điều chỉnh khi cần thiết.

2. Ép con học ngữ pháp và viết quá sớm

Rất nhiều phụ huynh, đặc biệt là những người có nền tảng học tiếng Anh kiểu cũ, thường có xu hướng cho con học ngữ pháp ngay từ đầu: học chia thì, đặt câu, làm bài tập điền từ... Dù con mới 4-5 tuổi và chưa biết mặt chữ, vẫn bị ép viết, làm bài như học sinh lớn.

Cách dạy này phản khoa học vì:

• Trẻ nhỏ tiếp thu ngôn ngữ theo cơ chế tự nhiên: nghe - bắt chước - nói - hiểu - sau cùng mới là viết và phân tích.
• Học ngữ pháp và lý thuyết quá sớm khiến trẻ chán nản, thấy tiếng Anh là "môn học khó".
• Gây áp lực, ảnh hưởng đến tâm lý tiếp cận ngôn ngữ lâu dài.

Giải pháp: Hãy để trẻ học tiếng Anh một cách gần gũi, thông qua hình ảnh, âm thanh, vận động, bài hát, trò chơi... Trẻ sẽ học từ vựng, cụm từ và mẫu câu một cách tự nhiên, ghi nhớ lâu hơn và dần hình thành khả năng sử dụng ngôn ngữ chủ động.

3. Dùng sai hoặc quá nhiều tài liệu học

Việc lựa chọn tài liệu học tiếng Anh cho con tại nhà cũng là “con dao hai lưỡi”. Một mặt, internet mang đến nguồn học liệu phong phú, mặt khác lại khiến nhiều phụ huynh lúng túng, không biết nên chọn sách nào, video nào, app nào. Có người thì quá tải, có người thì chọn sai cấp độ, dẫn đến học mãi mà không tiến bộ.

Một số lỗi phổ biến bao gồm:

• Tài liệu quá khó so với trình độ hiện tại của trẻ.
• Nội dung không hấp dẫn, thiếu tương tác.
• Không có lộ trình tiếp nối giữa các cấp độ.
• App học tiếng Anh không kiểm soát được thời gian và nội dung.

Giải pháp: Ưu tiên chọn tài liệu có phân chia cấp độ rõ ràng theo độ tuổi và trình độ. Nên dùng bộ sách hoặc chương trình thống nhất, thay vì nhảy từ nền tảng này sang nền tảng khác. Với trẻ nhỏ, chọn giáo trình có hình ảnh minh họa, có file nghe - nhìn và được thiết kế phù hợp với đặc điểm phát triển tâm lý trẻ em.

4. Học thiếu sự tương tác và môi trường ngôn ngữ

Một sai lầm khác khi học tiếng Anh tại nhà là trẻ bị cô lập trong việc học - chỉ xem video, nghe audio, làm bài tập mà không có môi trường để thực hành và tương tác.

Ngôn ngữ là kỹ năng sống - cần được luyện tập thông qua giao tiếp, phản xạ và sử dụng trong tình huống thực tế. Nếu trẻ chỉ “tiêu thụ đầu vào” mà không có “đầu ra”, thì ngôn ngữ dễ bị lãng quên và không thành thạo được.

Giải pháp:

• Cha mẹ nên chủ động dùng tiếng Anh đơn giản trong sinh hoạt: “Let’s eat”, “Open the door, please”, “What color is this?”...
• Cùng con hát bài tiếng Anh, diễn lại tình huống theo video, kể chuyện ngắn, đoán từ vựng...
• Đăng ký các lớp học tương tác online hoặc tìm nhóm học cùng bạn bè để con có cơ hội nói, nghe và phản xạ thường xuyên.

5. Thời gian học không đều, không duy trì thói quen

Một lỗi phổ biến là học lúc hứng thì học nhiều, bận thì bỏ hẳn. Không ít gia đình cho con học dồn vào cuối tuần, hoặc học 2 ngày rồi nghỉ 3 ngày, không có nhịp học ổn định. Điều này khiến não bộ trẻ không xây dựng được “đường mòn ngôn ngữ”, dẫn đến học trước quên sau, mãi không hình thành phản xạ.

Giải pháp: Học ít nhưng đều đặn. Chỉ cần 15-20 phút mỗi ngày, duy trì đều trong tuần cũng hiệu quả hơn rất nhiều so với học 2-3 tiếng/ngày nhưng không thường xuyên. Có thể lên “lịch học nhẹ nhàng” cho con vào một khung giờ cố định, ví dụ: trước khi đi ngủ hoặc sau khi ăn tối.

6. Kỳ vọng quá mức và dễ nản lòng

Không ít cha mẹ mắc sai lầm khi kỳ vọng con sẽ nói tiếng Anh thành thạo chỉ sau vài tuần học tại nhà. Khi thấy con quên từ, nói sai, không đọc được… thì bắt đầu nản, quay sang trách móc, khiến con thêm áp lực.

Học ngôn ngữ là quá trình dài, đặc biệt với trẻ em. Kết quả không thể hiện ngay trong ngày một ngày hai mà tích lũy dần qua thời gian.

Giải pháp:

• Đặt kỳ vọng phù hợp với độ tuổi và lộ trình học.
• Ghi nhận mọi tiến bộ nhỏ của con (ví dụ: nhớ thêm 5 từ mới, hát được một câu bài hát tiếng Anh…).
• Luôn khuyến khích và đồng hành, không tạo áp lực hay trách phạt.

7. Thiếu vai trò đồng hành từ cha mẹ

Một sai lầm rất nghiêm trọng khi cho con học tiếng Anh tại nhà là cha mẹ giao hoàn toàn việc học cho thiết bị hoặc sách vở, không tham gia cùng con. Trong khi đó, với trẻ nhỏ, đặc biệt ở độ tuổi mầm non và tiểu học, vai trò đồng hành của phụ huynh là yếu tố quyết định thành công.

Trẻ cần được hỗ trợ, hướng dẫn, khuyến khích và cùng học để cảm thấy an toàn, hứng thú và duy trì thói quen học tập tốt.

Giải pháp:

• Cùng con học tiếng Anh như một người bạn: chơi trò chơi, xem video, luyện đọc cùng nhau.
• Ghi chép lại tiến độ học, có bảng thưởng sao, điểm thưởng mỗi tuần để con thấy vui và có động lực.
• Luôn lắng nghe phản hồi từ con, để điều chỉnh hoạt động học cho phù hợp với tính cách và sở thích.

Học tiếng Anh tại nhà là lựa chọn rất tốt nếu phụ huynh biết cách tổ chức khoa học và tránh được những sai lầm phổ biến như thiếu kế hoạch, dạy sai phương pháp, tài liệu không phù hợp, thiếu tương tác, thiếu đồng hành. Ngôn ngữ không phải là môn học “cấp tốc”, mà là một kỹ năng cần thời gian, sự lặp lại và trải nghiệm thực tế để thành thạo.

Hãy xem việc học tiếng Anh là một hành trình, không phải một cuộc đua. Khi cha mẹ hiểu, kiên trì và đồng hành đúng cách, trẻ sẽ phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên, bền vững và thực sự yêu thích tiếng Anh.